Eve Dönmenin Yoları "Bir keresinde kayboldum. Altı ya da yedi yaşındaydım. Aklım başka yere gitmişti, birden anemle babamı kaybetim. Korktum ama sonra yolumu buldum ve eve onlardan önce vardım ümitsizlik içinde beni arıyorlardı. Ama bence o akşamüstü esas onlar kaybolmuştu. Çünkü ben eve dönmeyi biliyordum ama onlar bilmiyordu. "  2010 yılında Granta'nın İspanyolca yazan en iyi yirmi iki romancı arasında gösterdiği Şilili genç yazar Alejandro Zambra, üçüncü romanı Eve Dönmenin Yoları'nda beleğimizdeki lekeleri kazırken geçmiş ve şimdiki zaman arasında bocalayan insana kendine dönüş yolunu gösteriyor. Eve Dönmenin Yoları'ndaki yazar adayı anlatıcı tek başına yaşıyor, bolca sigara içiyor, kadınlarla birlikte oluyor, romanını yazmaya çalışıyor. Bu sırada da geçmişin izini sürüyor.   Anlatıcıyla birlikte okur da Pinochet diktatörlüğünde yaşanan zor zamanlara, büyük 1985 depreminin acı kayıplarına, çocukluk aşklarına, hayal kırıklıklarına dönüyor. ‘Eve Dönmenin Yoları’nı okuduktan sonra çok üzüleceksiniz. Çünkü, “Neden Türkiye’de hâlâ böyle roman yazılmadı,” deyip bu üzüntünüzü dile getireceksiniz. Ama mutlulukla devam edeceksiniz, “1973’teki Şili Darbesi’nin çocuklar, o yılarda büyüyenler üzerindeki etkilerini bu kadar güzel anlatan bir kitap okuduk,” diye. Çünkü çok benzer bir yıkım yaşanmıştı Türkiye’de, işkenceler, kayıplar, yılar süren mahpuslar, faili meçhuler. Bugün 30’lu ve biraz üstü insanların birçoğunun anesi, babası, dayısı, halası belki dedesi benzer hızardan geçmişti. Zambra 1985’ten, yani Şili darbesinden 8 yıl sonra başlatığı romanında bunu yapıyor. Hem de çocukluk aşkı hikâyesi anlatarak, bugünden. Ağarmış sakalı, sözleri neredeyse ayet gibi ezberlenen birçok yazarın tuğla gibi kitaplarda yapmayı başaramadığını, yüz küsur sayfada yapıyor. Daha en başında bunun bir roman olduğunu söylüyor. Sonra okuduğumuz romanı bize tekrar anlatıyor, neden yazdığını, sözde, izah edeyor. Sonra geri dönüyoruz romana. Yani kurmacadan gerçeğe ve daha da kurmacaya öyle bir geçiyor ki bir kere daha hayran kalıyoruz yalın diline, üslubuna. Katmanlı metin neymiş onu da gösteriyor, iç içe metinlerin çerçevelerinin neredeyse spiral halini aldığı bir ilüzyon yaratıyor. ‘Devrim uğruna ölen’ herkese selam ediyor. Ama hiç ölümü olmayanların hep duyduğu tuhaf hisin de altını çiziyor. Çağlayan ÇevikBir Paragraf.