Mai ve Siyah Servet-i Fünun Edebiyatının en büyük nesir ustası olarak kabul edilen Halid Ziya Uşaklıgil’in 1897 yılında yayımlanan Mai ve Siyah romanı, edebiyat camiasının önde gelen isimlerinden “bir neslin beyanamesi” unvanını almıştır. “Hakikate Mai ve Siyah, Edebiyat-ı Cedide’nin teklifleri kadar protestolarıyla da devrini veren beyanamedir. Bu kitap için Türkiye’de nesli namına konuşan ilk eserdir denebilir. ” - Ahmet Hamdi Tanpınar Uşaklıgil, romanın olay örgüsünde yer alan derin aşk ve hüzün çerçevesinde aslında Servet-i Fünun (Edebiyat-ı Cedide) kuşağının dünyaya bakışına, dönemin basın hayatında hak etiği değeri bulamayan kalemlere dikat çekmek ister. Ünlü bir şair olma hayali, lise yılarında babasının vefatıyla bir kere sarsılır. Ve ondan sonrası için bitmek bilmez zorluklar, acılar ve hayal kırıklıkları Ahmet Cemil’in peşini bırakmaz… “Ah! Zavalı hırpalanmış, ezilmiş hayat!. Mai bir gece ile siyah bir gece arasında geçen şu nasipsiz, bahtsız ömür!. Bir elmas yağmuru altında gelişerek şimdi bir siyah inci yağmurunun altında gömülen o arzu çiçekleri!. ” “…ne vakiten beri zihnimi tırmalayan, artık mutlaka doğurmak ihtiyacıyla beni rahat bırakmayan eserimi yazmak istedim: Mai ve Siyah. ” - Halid Ziya Uşaklıgil  .