Nehirlerin Kıyısında Dünyayı bir nehre benzetirsek hayat, bu nehrin yamacında üç beş günlük uğraştır. Suyu kana kana içenlerden sudan nasipsiz göçüp gidenlere kadar her taifeden insanın seyri suluk etiği bir nehir. Dünya nehir misalidir ya da kağısı tıkaçlarla kapanabilen bir mağara, bir vadi, bir vaha, bir sahradır. Bu vadide, vahada, sahrada, mağarada, nehrin kıyısında akıp giden hayatı düşünelim. Hayatların yaşandığı, duyguların depreşip dindiği, heyecanların sükun bulduğu ya da doruğa çıktığı bu hayatı. Akıp giden hayatı yaratıp var eden yüce Mevla, hayatın kuluk ekseninde devam edip etmediğini experimentalize etmek istemiş ve insanı imtihana tabi kılmıştır. İmtihan, Alah tarafından hayatın hangi mihverde döndüğünün tespiti için yapılmaktadır. Bu vesile ile verilen nimetlerin haklarının ifa edilip edilmediği experimentalize edilir.