Yüzyıların Gerçeği Ve Mirası Cilt: 6 X. yüzyıl biterken "bilanço"sunu nasıl çıkarmalı? Olumlu ya da olumsuz, akla ilk gelen şunlar: Bilim ve teknikte hızlı ve çarpıcı ilerlemeler, art arda iki dünya savaşı, faşizm, sosyalizmin kuramdan uygulamaya geçişi ve sonra da derin bunalım, "Üçüncü Dünya"nın ortaya çıkışı, Avrupa gerilerken Amerika Birleşik Devletleri'nin hegemonyasını kurması, küreseleşme, demokrasi ve insan haklarının öne çıkması. Bunlara başkalarını da ekleyebilirsiniz. Tarihin yolu üzerinde bir geçiş noktası olan X. yüzyılın, insanlığın olumlu mirasına ekledikleri oldu, ekleyemedikleri de. Ama şurası açık: Yeni bir dünyanın arayışı içinde yürüdü sürekli. O aranış, en azından bin yılın şu "büyük düş"ü adınadır: İnsanın insanca yaşayacağı bir dünya kurmak! Özgürlüğün, eşitliğin, kardeşliğin dünyası, savaşsız, sömürüsüz bir dünya! X. yüzyıl, çok çaba harcasa da böyle bir dünya kuramadı, ama o büyük düşün karşısındaki düşmanları daha da belirgin olarak gösterdi, kavramların, uygulamaya geçerek içini doldururken, aklın özgürlüğün, insan haklarının ve demokrasinin hasımlarını sergiledi. Bu arada, ufkumuz zenginleştirerek, gözlerimizi geçmişden geleceğe daha çok çevirdi. Büyük bir yüzyıldır X. yüzyıl, cesur ve kahraman! Okuyunuz göreceksiniz.