Bilge Kağan Köl Tigin Ve Bilge Tonyukuk-İlhami Durmuş Bilge Kağan Köl Tigin ve Bilge Tonyukuk - İLHAMİ DURMUŞ Türk tarihi ve kültürü araştırmalarında Göktürk dönemi özel bir yer tutar. Hem önceki dönemlerin aydınlatılması hem de sonraki dönemlerin daha iyi anlaşılabilmesi Göktürk döneminin iyi bilinmesine bağlıdır. Göktürk dönemi denildiğinde ilk akla gelenler Bilge Kağan. Köl Tigin ve Bilge Tonyukuk’tur. Bu hususta kendisi "Türk mileti için gündüz oturmadım, gece uyumadım" derken, Çin kaynaklarında "Bilge Kağan miletini sever, Türkler de ondan memnundur" sözleri onun şahsiyetini ortaya koymaktadır. Köl Tigin ise, Bilge Kağan’ı tahta çıkartan ve hep onun destekçisi olan, kahramanlığıyla ön plana çıkmış bir şahsiyetir. Çin kaynaklarında da "Köl Tigin savaş sanatının üstadıdır. Ona karşı koymak kolay değildir" denilmek suretiyle kahramanlığı belirtilmektedir. Burada yaptığımız iş, yazılı belgeler ve arkeolojik buluntulardan hareketle, milet sevgisiyle devlet yönetmiş Bilge Kağan, kahramanlığıyla kendini kanıtlamış Köl Tigin ve devlet adamlığıyla ün kazanmış Bilge Tonyukuk ve onlarla ilgili siyasi ve kültürel gelişmeleri tespit etmek suretiyle ortaya koyma gayretinden ibaretir.